دوشیدن شیر مادر روند یا پدیده جدیدی نیست. بر اساس مقاله‌ای از مجله سلامت عمومی آمریکا زنان از سال 1500 میلادی برای تغذیه نوزادان، شیر خود را می‌دوشیدند و تقریباً دو قرن است که از دستگاه شیردوش برای کمک به این موضوع استفاده می‌کنند.
بااین‌حال تا همین اواخر، برخی از دستگاه‌های شیردوش موجود در بازار بی‌اثر بودند و استفاده از آن‌ها خسته‌کننده بود و اغلب منجر به خشک شدن شیر زودهنگام میشد؛ اما پیشرفت‌ها در طراحی و اثربخشی دستگاه‌های شیردوش، امکاناتی را برای خانم‌ها ایجاد کرده است که بتوانند شیر را از هر دو سینه در کمتر از 15 دقیقه با استفاده از پمپ دوتایی بدوشند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا ماه‌ها به دوشیدن شیر خود ادامه دهند.
فهرست مطالب:
- نگاهی دقیق‌تر به دوشیدن شیر مادر
- مزایای دوشیدن شیر مادر
- دوشیدن شیر مادر را باید از چه زمانی آغاز کرد؟
- بهترین زمان دوشیدن شیر مادر
- شرایط دوشیدن شیر مادر
- مراحل دوشیدن شیر مادر
- نظافت و نگهداری دستگاه شیردوش
- مدت زمان ماندگاری شیر مادر
- عوارض دوشیدن شیر مادر با دستگاه
اگر شاغل هستید و قصد برگشت به سرکار را دارید یا به هر نحوی نیاز به دوشیدن شیر خود دارید، در اینجا همه توضیحاتی که باید در مورد دوشیدن شیر برای کودک خود بدانید وجود دارد.
نگاهی دقیق‌تر به دوشیدن شیر مادر
مطالعات نشان می‌دهد که دوشیدن شیر مادر در سراسر دنیا رایج شده است. درواقع، تحقیقات نشان می‌دهد که به بیش از 85 درصد از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، هرازگاهی شیر دوشیده شده توسط شیردوش استفاده می‌کنند که البته دلایل این امر متفاوت است.
به‌عنوان‌مثال، برخی از افراد به این دلیل که نوزادشان سینه مادر را نمی‌گیرد، شیر می‌دوشند. همچنین بعضی از افراد ممکن است دوشیدن شیر را انتخاب کنند تا در مواقع استراحت همسر و شریک زندگی‌شان به کمک آن‌ها بیاید. اغلب زنان نیز برای ذخیره شیر در مواقع ضروری مثل مهمانی‌ها و مسافرت‌ها و یا رفع گرفتگی یا افزایش شیر خود از شیردوش استفاده کنند. علاوه بر این، والدین نوزادان نارس نیز تشویق می‌شوند که شیرشان را بدوشند تا نوزاد آن‌ها توانایی خوردن شیر را داشته باشد.
در گذشته، دوشیدن شیر مادر به‌عنوان راهی برای تکمیل تغذیه با سینه در نظر گرفته میشد و معمولاً فقط از روی ناچاری انجام میشد؛ اما امروزه، برخی از زنان تصمیم می‌گیرند که نوزادان خود را منحصراً با دوشیدن شیر خود تغذیه کنند.
شاید تعجب کنید ولی دلایل زیادی ازجمله موارد پزشکی مثل جراحی سینه و یا مشغله کاری زیاد خانم‌های شاغل در صدر فهرست دلایلی هستند که چرا زنان فقط از طریقه دستگاه شیردوش و ذخیره آن، نوزاد خود را تغذیه می‌کنند.
بااین‌حال، بسیاری از زنان که به هر دلیل توانایی شیر دادن به نوزاد خود را ندارند هنوز از روش‌های دوشیدن شیر مادر توسط دستگاه اطلاع ندارند. تحقیقات نشان می‌دهد که 71 درصد از زنان تا پس از زایمان هرگز در مورد دوشیدن شیر چیزی نشنیده‌اند. این کمبود اطلاعات ممکن است باعث شود زنان از تهیه شیر مادر برای نوزادان خود صرف‌نظر کنند و به شیر خشک رو بیاورند.
هنگامی‌که زنان در مورد دوشیدن شیر مادر آموزش می‌بینند، نسبت به این موضوع که هنوز هم می‌توانند به نوزادان خود با وجود چالش‌هایی که با آن مواجه هستند، شیر بدهند، کمتر احساس ناامیدی، ناامنی، افسردگی، طرد شدن، خجالت، سربار، گناه یا ناامیدی دارند.
مزایای دوشیدن شیر مادر
هر دلیلی که برای دوشیدن شیر خود دارید چه به خاطر شرایط شغلی چه برای حفظ و زیادشدن شیر باشد، دوشیدن شیر مادر علاوه بر اینکه به شما اجازه می‌دهد به کودک خود شیر خشک کمتری بدهید فواید دیگری نیز دارد. در اینجا برخی از مزایای دوشیدن شیر مادر آورده شده است.
به دیگران اجازه مشارکت می‌دهد:
با دوشیدن شیر مادر می‌توانید منبعی در یخچال یا فریزر ایجاد کنید. به این ترتیب همسرتان یا سایر مراقبان می‌توانند در تغذیه کودک شما مشارکت کنند.
به شما اجازه استراحت می‌دهد:
دوشیدن شیر مادر موجب می‌شود شریک زندگی شما بتواند با دادن شیر دوشیده به نوزاد در تغذیه شبانه کمک کند. همچنین زمان را برای شما جهت انجام کارهای دیگر آزاد می‌کند.
فرصت تغذیه تکمیلی را فراهم می‌کند:
گاهی اوقات نوزادان دارای فک ضعیف یا مشکلات دیگری هستند که تغذیه از سینه را برای آن‌ها سخت می‌کند. به‌جای اینکه شیر مادر را به‌طور کامل کنار بگذارید، دوشیدن شیر مادر به شما امکان می‌دهد شیر خود را حفظ کنید و اطمینان حاصل کنید که کودک شما به‌اندازه کافی غذا می‌خورد.
دوشیدن شیر مادر را باید از چه زمانی آغاز کرد؟
- اگر کودک شما سالم است، وزن خود را به‌خوبی افزایش می‌دهد و همیشه در کنار فرزند کوچکتان هستید اکثر مشاوران شیردهی توصیه می‌کنند صبر کنید تا نوزادتان حدود 4 تا 6 هفته شود و بعد شروع به دوشیدن شیر مادر بکنید.
- بااین‌حال، اگر نوزاد شما نارس بود، یا با زردی دست‌وپنجه نرم می‌کند، فک ضعیفی دارد یا مشکلات دیگری را تجربه می‌کند، ممکن است لازم باشد در اسرع وقت دوشیدن شیر خود را آغاز کنید. همچنین، برخی از افراد به دلیل داشتن درد نوک پستان یا حساسیت در سینه، دوشیدن شیر را انتخاب می‌کنند و این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا شیر خود را حفظ کنند.
- زمانی که قرار است شما و کودکتان به هر دلیلی از هم جدا شوید یا به‌سادگی نمی‌توانید از سینه خود به او شیر بدهید، باید شیر خود را پمپاژ و ذخیره کنید تا زمانی که دو نفر دوباره به هم برسند.
متخصصان نوزاد و مادر می‌گویند اگر قصد دارید به سرکار خود بازگردید، لازم است 2 تا 3 هفته قبل از بازگشت به کار، دوشیدن شیر را شروع کنید تا از نحوه عملکرد دستگاه شیردوش خود اطمینان حاصل کنید و بتوانید مقداری شیر دوشیده در فریزر خود داشته باشید.
پزشکان خاطرنشان می‌کنند: اگر هدف شما این است که به‌جای شیردهی معمولی فقط از روش دوشیدن شیر استفاده کنید لازم است زمانی را برای صحبت با یک مشاور تغذیه کودک در نظر بگیرید تا بتوانید برنامه‌ای مناسب با وضعیت جسمانی خود را داشته باشید
یک مشاور تغذیه کودک همچنین می‌تواند با توجه به وضعیت سلامتی و مقدار شیری که دارید به شما در موردنیاز به دستگاه شیردوش برقی یا پمپ بیمارستانی کمک کند.
اکثر افرادی که به دلیل مشغله زیاد کاری می‌خواهند فقط از طریق دوشیدن شیر، کودک خود را تغذیه کنند، نیاز به یک دستگاه شیردوش برقی دارند. این دستگاه‌ها کارآمدتر هستند، به این معنی که می‌توانید هر دو سینه را به‌طور هم‌زمان بدوشید و بیشترین شیر را دریافت کنید.
بهترین زمان دوشیدن شیر مادر
اگرچه بهترین زمان برای دوشیدن شیر مادر واقعاً به برنامه شما و کودکتان بستگی دارد، ولی مشاوران می‌گویند که دوشیدن در شب یا اول صبح زمانی است که بیشترین شیر را خواهید دید. یکی از متخصصان می‌گوید: «سطح پرولاکتین یک زن در طول شب و صبح زود بیشتر می‌شود، بنابراین تولید شیر شما در آن زمان بیشتر می‌شود».
اگر قصد ذخیره شیر خود را برای روزهای دیگر دارید، بهتر است کودک خود را صبح به سینه بگیرید و سپس هر دو سینه را به مدت 10 تا 15 دقیقه پس‌ازآن بدوشید.
اگر به هر دلیلی از کودک خود دور هستید و نمی‌توانید به کودک خود شیر بدهید، باید برنامه‌ریزی کنید که به همان دفعات شیردهی که معمولاً هر دو تا سه ساعت یک‌بار است، دوشیدن شیر را انجام دهید و تا زمانی که جریان شیر متوقف شود که معمولاً حدود 15 تا 20 دقیقه است، دوشیدن را ادامه دهید.
متخصصان می‌گوید: «سطح پرولاکتین یک زن در طول شب و صبح زود بیشتر می‌شود، بنابراین تولید شیر شما در آن زمان بیشتر می‌شود».
اگر با کودک خود هستید و شیردهی و دوشیدن شیر را باهم ترکیب می‌کنید، سعی کنید زیاده‌روی نکنید و فقط مقدار کمی شیر بدوشید. دوشیدن شیر بین هر بار شیر دادن و همچنین در شب شمارا خسته می‌کند و ممکن است منجر به کاهش شیر شما شود.
به یاد داشته باشید، بدن شما شیر مادر را بر اساس عرضه و تقاضا تولید می‌کند. هر بار که شیر می‌دهید یا می‌دوشید، به بدن خود سیگنال می‌دهید که شیر بیشتری تولید کند. همچنین مهم است که به یاد داشته باشید که سینه هرگز به‌طور کامل خالی نیست. اگر به‌تازگی شیر خود را دوشیدید و کودک شما می‌خواهد شیر بخورد، همچنان شیر برای خوردن کودک شما وجود دارد. فقط ممکن است مجبور باشید برای دریافت غذای کامل مدت بیشتری شیر بدهید.
شرایط دوشیدن شیر مادر
اگر قصد دوشیدن شیر مادر به‌طور مداوم یا حتی به‌طور موقت را دارید، ممکن است لازم باشد یک بستری برای خود هم در خانه و هم در محل کار ایجاد کنید. لوازمی که شما نیاز دارید شامل شیردوش، بطری‌های تمیز، کیسه مخصوص برای جمع‌آوری شیر، بطری آب در صورت تشنگی و یک کاور شیردهی است.
همچنین بهتر است یک عکس یا فیلم ضبط‌شده از کودک خود در موبایل داشته باشید. شاید تعجب کنید ولی نگاه کردن یا گوش دادن به کودک، به تحریک رفلکس بی‌حالی کمک می‌کند و می‌تواند عمل دوشیدن شیر مادر را آسان‌تر کند.
در خانه، برخی از والدین این لوازم را در یک ظرف مخصوص قرار می‌دهند. والدینی که وسایل خود را با خود به محل کار یا مکان دیگری می‌برند، باید مطمئن شوند که ساک حمل لوازمشان گنجایش تمام لوازم را دارد. همچنین لازم است چند کیسه زیپ کیپ برای نگهداری قطعات شیردوش تا زمانی که به خانه برسید در نظر بگیرید.
مراحل دوشیدن شیر مادر
زمانی‌که برای دوشیدن شیر خود آماده شدید، این مراحل را دنبال کنید تا تجربه پمپاژ موفقی داشته باشید:
- قبل از لمس دستگاه شیردوش یا سینه، دست‌های خود را کاملاً بشویید و خشک کنید.
- با پیدا کردن یک مکان راحت و فراموش کردن هرگونه استرس یا نگرانی، آرام شوید.
- داشتن تصویری از کودک، ضبط صدای کودکتان، یا ضبط موسیقی آرامش‌بخش یا لالایی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- با ماساژ سینه یا استفاده از کمپرس گرم، سینه خود را نرم کنید.
- فلنج ها را طوری قرار دهید که نوک پستان در مرکز باشد و وکیوم خوبی ایجاد کند.
- از استفاده با بالاترین قدرت دستگاه شیردوش پرهیز کنید، زیرا ممکن است دردناک باشد و در طولانی‌مدت دچار آسیب بشوید.
- بنشینید و استراحت کنید. به دستگاه شیردوش اجازه دهید فرآیند خود را سپری کند.
نظافت و نگهداری دستگاه شیردوش
تمیز کردن شیردوش و لوازم خود پس از هر بار دوشیدن شیر مادر ضروری است تا اطمینان حاصل شود که همه‌چیز بهداشتی و عاری از میکروب باقی می‌ماند.
بیشتر قطعات دستگاه شیردوش را می‌توان با آب و صابون درست مانند ظرف‌های خود شست؛ اما باید مراقب باشید آب در لوله‌های دستگاه باقی نماند زیرا می‌تواند باعث ایجاد کپک شود.
همچنین می‌توانید قطعات پمپ خود را در قفسه بالایی ماشین ظرف‌شویی قرار دهید؛ اما اگر قطعات را با دست می‌شویید، سعی کنید آن‌ها را در سینک ظرف‌شویی قرار ندهید. در عوض، هر قطعه را با دست بشویید و از یک کاسه تمیز برای شستن قطعات استفاده کنید و بگذارید روی پیشخوان در هوا خشک شوند. نباید آن‌ها را تا زمانی که کاملاً خشک شوند کنار بگذارید.
مدت زمان ماندگاری شیر مادر
هنگامی‌که شیر خود را پمپاژ کردید، باید مطمئن شوید که آن را به‌درستی ذخیره می‌کنید. با دانستن این موضوع شما دیگر نگران خرابی شیر دوشیده شده خود نخواهید داشت.
- دمای اتاق: شیر مادر تا 4 ساعت ماندگاری دارد.
- نگهداری با کیسه یخ: تا 24 ساعت می‌توان استفاده کرد
- در یخچال: شیر مادر تازه دوشیده شده 4 تا 6 روز دوام می‌آورد. شیر مادری که یخ‌زده و مجدد ذوب‌شده تا 24 ساعت ماندگاری دارد.
- فریزر: شیر مادر تا 6 ماه ماندگاری دارد
- فریزر عمیق: شیر مادر تا یک سال ماندگاری دارد.
نکته مهم: قبل از نگهداری شیر مادر، باید تاریخ و زمان دوشیدن را روی آن بنویسید. همچنین هرگز نباید شیر مادر را دوباره منجمد کنید یا شیر مادر را در ماکروویو قرار دهید تا گرم شود.
عوارض دوشیدن شیر مادر با دستگاه
مکیدن سینه مادر توسط کودک بسیار مفید است و همان‌طور که می‌دانید زنانی که به‌طور طبیعی به فرزند خود شیر می‌دهند در این روش روی هورمون‌هایشان اثر گذاشته و باعث می‌شود از شیردهی بیشتر لذت ببرند.
اما شیردوش برقی، کاری مانند آنچه کودک در خالی کردن سینه مادر انجام داده و یک سیگنال قوی برای تولید مجدد شیر به سینه‌های مادر می‌دهد، انجام نداده و این‌گونه میزان شیر تولیدی توسط مادر به‌مرورزمان می‌تواند کاهش یابد.
برای جلوگیری از این موضوع به یاد داشته باشید همیشه زمانی را برای مکیدن سینه خود توسط کودک دلبندتان اختصاص دهید و همیشه تماس پوستی را با او حفظ کنید. شب‌ها قبل از خواب نوزاد را برهنه کنید و بر روی سینه خود قرار دهید. این کار موجب افزایش مهر و محبت بین شما خواهد شد. علاوه بر آن مقدار شیر شما افزایش نیز میابد.
دوشیدن شیر مادر هرگز نباید دردناک باشد، اگرچه ناراحتی جزئی (مانند احساس کشیدن) معمولی است؛ بنابراین، اگر هنگام دوشیدن شیر درد احساس می‌کنید، ممکن است لازم باشد با یک مشاور تماس بگیرید.
سخن آخر
تغذیه نوزاد به‌طور طبیعی و مستقیم از سینه مادر با هیچ‌چیز دیگری قابل‌مقایسه نیست؛ اما دوشیدن شیر مادر یکی از بهترین راه‌ها برای زمانی که شرایط مانع از شیردهی شما می‌شود است و مطمئن خواهید شد کودک شما شیر مادر را به‌طور مداوم دریافت می‌کند. اگر در نظر دارید شیر خود را بدوشید حتماً زمانی را برای صحبت با یک مشاور شیردهی در نظر بگیرید.
مراکز بهداشت می‌توانند به تمام سؤالات شما پاسخ دهند و به شما در شروع کار کمک کنند. آن‌ها همچنین برای پاسخ به سؤالات در طول دوره در دسترس شما هستند؛ بنابراین، هرگز مراجعه به مراکز بهداشت در منطقه خود را به تأخیر نیندازید.
سلام من قبلا یه شیردوش برقی گرفته بودم که به شدت پستان هام رو میکشید و فشار زیادی بهم وارد میشد و نوک پستانم رو سرخ میکرد نمیدونم تنظیم نبود یا چی ولی مدتیه از شیر دوش دستی استفاده میکنم و واقعا عالیه و دیگه پستان هام موقع دوشیدن درد نمیگیره و شیرمو کامل میدوشه واقعا راصی ام