خشکی هوا و نبود رطوبت کافی در خانه تنفس را برای همه مخصوصاً نوزادان سخت و دشوار می‌کند. به خصوص در فصل‌های سرد سال به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی رطوبت منزل کاهش می‌یابد. استفاده از دستگاه بخور برای نوزاد یکی از بهترین روش‌های کنترل رطوبت است که مانع ایجاد آلرژی‌های فصلی و بیماری‌های ریوی خواهد شد.
رطوبت زیاد یا کم، دمای نامناسب و شرایط تمیزی هوای نوزاد، بسیار مهم است. تنظیم هرکدام نیاز به‌دقت بسیار شما دارد. مخصوصاً در شهرهای خشک یا آلوده، شما باید هزینه بیشتری برای متعادل کردن شرایط هوای اتاق نوزاد متحمل شوید؛ اما نگران نباشید. برای تمام این‌ها، امکاناتی ایجاد شده تا کار شما را ساده‌تر کند.
انواع دستگاه بخور برای نوزاد | کدام بهتر است؟
دستگاه بخور یک وسیله مناسب برای تنظیم رطوبت محیط است. این وسیله با بخار کردن آب مخزن و البته ایجاد تغییراتی روی این بخار مانند گرم کردن یا سرد کردن، شرایط رطوبت و دمای محیط را مناسب می‌کند. حساسیت نوزاد به شرایط محیطی به‌قدری بالا است که اگر از دستگاه مناسب استفاده نکنید، می‌تواند دردسرساز باشد. برای همین هم انواعی از دستگاه بخور وجود دارد تا شما گزینه مناسب شرایط خود را انتخاب کنید.
دستگاه بخور سرد
دستگاه بخور سرد یا دستگاه بخور خنک با بخار کردن آب مخزن و خنک‌سازی این بخار، هوای مطبوعی به اتاق نوزاد می‌بخشد. این دستگاه بخور باعث گرم شدن اتاق نوزاد نمی‌شود. از طرف دیگر، برخی دستگاه‌ها امکان پایش رطوبت اتاق را هم دارند تا بیش‌ازحد مرطوب نباشد. توجه کنید که دستگاه بخور سرد برای همه نوزادان و در هر شرایطی مناسب نیست. اگر می‌خواهید بدانید چرا تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
دستگاه بخور گرم
نوع دیگر دستگاه بخور، دستگاه بخور گرم است. این مدل با تولید بخار گرم، علاوه بر مرطوب کردن محیط، گرمای لذت‌بخشی ایجاد می‌کند. بخور گرم برای نوزادان سرماخورده یا نوزادانی که حساسیت‌های تنفسی دارند، توصیه می‌شود. البته در استفاده از بخور گرم باید مراقب باشید تا رطوبت محیط چندان بالا نرود، چراکه می‌دانید رطوبت و گرما، از عوامل اصلی رشد باکتری و قارچ و ریز موجودات دیگری است که می‌توانند دردسر درست کنند.
بخور التراسونیک
دستگاه بخور التراسونیک مکانیسمی متفاوت از دو مدل قبلی دارد. در این مدل دیگر شاهد تبخیر آب مخزن نیستید. بلکه این دستگاه ذرات آب را به ریزترین حالت ممکن به هوا می‌پاشد. البته ذرات به‌قدری ریز هستند که مانند بخار دیده می‌شوند و تفاوت آن‌ها چندان مشهود نیست. این هم روش دیگری برای مرطوب‌سازی محیط است که می‌تواند گزینه مناسبی برای اتاق نوزاد و حتی اتاق بزرگ‌سال در شهرهای گرم و خشک باشد.
ترکیب دستگاه بخور با فیلتر هوا
برخی از انواع دستگاه بخور برای اتاق نوزاد هستند که فیلتر هوا هم دارند؛ یعنی هم بخور تولید می‌کنند و هم تمیزکننده هوای محیط محسوب می‌شوند. این دستگاه‌ها برای شهرهای آلوده مانند تهران گزینه‌ای عالی است تا با یک خرید، دو هدف را نشانه بگیرید. دستگاهی که هم رطوبت محیط را به‌خوبی تنظیم می‌کند و هم آلودگی هوای اتاق را تا حد خوبی کاهش می‌دهد.
فواید استفاده از بخور سرد برای نوزاد
حالا که انواع دستگاه بخور مناسب برای اتاق نوزاد را شناخته‌اید، باید از فواید آن هم بدانید. وظیفه اصلی بخور سرد برای نوزاد، تنظیم رطوبت هوا است. بااین‌حال، همین مسئله فایده‌های بسیاری برای نوزاد شما دارد. در ادامه مزایای بخور سرد برای نوزاد را مرور می‌کنیم.
توجه به حساسیت نوزاد
در تمام این مطلب، باید حساسیت نوزاد را مدنظر داشته باشید. چراکه آن‌ها به کوچک‌ترین تغییر و شرایط نامطلوب واکنش می‌دهند. نوزاد حداقل تا دوازده‌ماهگی نیاز به توجه و مراقبت خاص شما دارد تا در بهترین شرایط رشد کند.
ریه فرزند شما نباید درگیر مبارزه با آلودگی هوا شود یا اینکه رطوبت پایین شهر شما، دلیلی برای آسیب دیدن پوست او باشد. از همین جهت، دستگاه بخور سرد برای نوزاد شما می‌تواند یک دستگاه مراقبتی ویژه محسوب شود.
جلوگیری از خشکی سطح پوست
در شهرهایی که رطوبت هوا بسیار پایین است و هوایی گرم و خشک دارند، آسیب دیدن پوست ازجمله خشک شدن پوست، بدیهی‌ترین اتفاق است. حتماً شما هم خشکی پوست را تجربه کرده‌اید. برای همین هم کرم مرطوب‌کننده استفاده بالایی دارد. نوزاد شما هم در چنین شرایطی دچار خشکی پوست می‌شود. ازآنجاکه نوزاد در مسیر رشد سریعی قرار دارد، این خشکی می‌تواند آزار بیشتری به او برساند.
دستگاه بخور سرد برای نوزاد، اولین وظیفه‌اش جلوگیری از کاهش رطوبت محیط است. درنتیجه پوست نوزاد شما را لطیف نگه می‌دارد تا از آسیب‌های دیگر جلوگیری کند. دستگاه بخور سرد با تولید رطوبت ملایم، اجازه نمی‌دهد تا اتاق نوزاد شما خشک بماند.
مانعی برای عفونت
آلودگی در هوای خشک بیشتر می‌ماند و سریع‌تر هم منتقل می‌شود. مخاط بدن نوزاد شما در هوای خشک مستعد جذب آلودگی و درنتیجه عفونی شدن است. همین امر احتمال بیمار شدن نوزاد را افزایش می‌دهد. اگر فرزند شما زیاد مریض می‌شود و شما هم در شهری خشک زندگی می‌کنید، مشکل از همین‌جاست. در چنین شرایطی استفاده از دستگاه بخور سرد می‌تواند مانعی برای عفونت نوزاد شما درست کند تا فرزندتان از شر آلودگی محیط دور بماند.
بهبود سرفه نوزاد و خلط سینه
اگر نوزاد شما دچار سرماخوردگی شده یا همیشه سرفه می‌کند، بخور سرد برای نوزاد می‌تواند کارگشا باشد. نفس کشیدن در محیط خشک سخت‌تر است. اگر رطوبت محیط به‌درستی تنظیم شده باشد، کار نوزاد شما هم ساده‌تر می‌شود. اگر به دنبال راهی غیر از دارو برای بهبود سرفه‌های نوزاد خود هستید، انتخاب یک دستگاه بخور مناسب می‌تواند کار شما را راه بیندازد.
خواب راحت نوزاد
کودک و نوزاد برای رشد نیاز به استراحت زیادی دارد. هرچقدر او در هنگام استراحت آرامش بیشتری داشته باشد، بهتر است. یکی از راه‌های کمک به خواب نوزاد، ایجاد شرایط مناسب برای اوست. شرایطی که فرزند شما در آن احساس آرامش، آسایش و راحتی کند.
هوا و شرایط محیطی هرچند دیده نمی‌شود، اما از مؤثرترین عواملی است که شما می‌توانید در آن‌ها تغییراتی ایجاد کنید. دستگاه بخور سرد با ایجاد رطوبت، هوای مطبوعی به اتاق نوزاد می‌بخشد تا نوزاد شما خواب لذت‌بخشی را تجربه کند.
تنفس بهتر نوزاد
نوزادان در بدو تولد به خاطر برخی مسائل مانند تولید نشدن مقدار کافی مخاط تنفسی، در نفس کشیدن دچار مشکلاتی هستند. کمکی که شما می‌توانید به نوزاد خود بکنید، تولید مقدار مناسبی از رطوبت است تا تنفس برای نوزاد شما آسان‌تر شود. با وجود بخور سرد برای نوزاد، هوا به شکل بهتری در مجاری تنفسی گردش می‌کند و از مشکلات دیگر جلوگیری می‌شود.
بخور سرد و کاهش استرس
تنفس بهتر و خواب راحت‌تر به نوزاد شما کمک می‌کند تا سطح کمتری از اضطراب را تجربه کند. ازآنجایی‌که تجربه‌های نوزادی و کودکی در آینده فرد هم مؤثر است، چندان بی‌راه نیست اگر بگوییم که آرامش فرد در زمان نوزادی و کودکی می‌تواند آرامش او در بزرگ‌سالی را هم تحت تأثیر قرار دهد. از همین جهت بخور سرد برای نوزاد می‌تواند نقش آرامش‌بخشی و کاهش استرس را هم ایفا کند.
طرز استفاده از بخور سرد برای نوزاد
استفاده از بخور سرد برای نوزاد شرایط و نکاتی دارد که باید رعایت کنید. تصور نکنید که بعد از خرید این دستگاه، همه‌ی کارها به‌صورت خودکار جلو می‌روند! شما باید هرروز وضعیت دستگاه را بررسی کنید. حتی شاید لازم شود که در شرایطی آن را خاموش کنید تا رطوبت محیط خیلی زیاد نشود. تمامی این موارد هم برای سلامت دستگاه و هم برای گرفتن بهترین کارایی از آن است. پس به نکات زیر توجه کنید.
تهیه آب مقطر
برای دستگاه بخور بهتر است از آب مقطر استفاده کنید تا رسوب ایجاد نشود. آب مقطر به آبی گفته می‌شود که هیچ املاحی ندارد. بهتر است مقادیر مناسبی از این مدل آب را تهیه و هرروز آب مخزن را با این آب تعویض کنید. کیفیت بخور شما بستگی به آب هم دارد، پس فکر نکنید که می‌توانید از هر آبی استفاده کنید. (هشدار: آب مقطر برای آشامیدن مناسب نیست. از نوشیدن آب مقطر جداً خودداری کنید.)
تعویض مرتب آب مخزن
برای داشتن یک بخور سرد برای نوزاد که کیفیت بالایی داشته باشد، نباید از آب راکد درون مخزن استفاده کنید. برای همین سعی کنید به‌صورت مرتب و ترجیحاً روزانه آب مخزن دستگاه بخور را تعویض کنید. این مسئله می‌تواند کیفیت بخور و سلامت دستگاه شما را تضمین کند.
تعویض فیلتر در صورت وجود
اگر دستگاه بخور شما هم‌زمان وظیفه تمیز کردن هوا را هم بر عهده دارد، باید بعد از چند وقتی فیلترهای آن را تعویض کنید. توجه داشته باشید که بدون تعویض فیلتر، نه‌تنها دستگاه وظیفه خود را انجام نمی‌دهد بلکه ممکن است به دستگاه فشار بیاید و آسیب ببیند.
تمیز کردن دستگاه بخور سرد برای نوزاد
علاوه بر تعویض مرتب آب مخزن، باید دستگاه را هم تمیز کنید. تمیز کردن دستگاه می‌تواند در بازه‌های زمانی طولانی‌تر انجام شود. برای مثال اگر هفته‌ای یک‌بار هم دستگاه را تمیز کنید، کافی است؛ اما این کار را فراموش نکنید. چراکه احتمال آسیب دیدن دستگاه در صورت تمیز نکردن آن وجود دارد.
بررسی رطوبت اتاق
دستگاه بخور نباید همیشه روشن بماند. بعضی از دستگاه‌های بخور محدودیت زمانی استفاده دارند و بعدازآن ممکن است آسیب ببینند. از طرف دیگر روشن ماندن دائمی دستگاه باعث می‌شود تا اتاق نوزاد شما بسیار مرطوب شود که اشتباه است. استفاده صحیح از بخور سرد برای نوزاد وابسته به آگاهی از رطوبت محیط است. پس سعی کنید دستگاه بخور سرد را فقط در مواقع لازم روشن کنید.
مدت‌زمان استفاده از بخور سرد برای نوزاد
تصور نکنید که دستگاه بخور باید تمام شبانه‌روز روشن باشد. این تصور غلطی است و می‌تواند برای نوزاد شما دردسر درست کند. بهترین کار این است که با توجه به وضعیت هوای شهر خود، دستگاه بخور را برای ساعاتی که هوا خیلی گرم یا خشک است روشن کنید. توجه داشته باشید که هنگام روشن بودن بخور سرد برای نوزاد، در اتاق او بسته نباشد تا هوا رفت‌وآمد کند.
مراقب رطوبت محیط باشید
رطوبت زیاد محیط را برای رشد انواع قارچ و باکتری مطلوب می‌کند. از همین جهت دستگاه بخور نباید همیشه روشن باشد. بهترین کار این است که شما رطوبت محیط را اندازه بگیرید و بر اساس آن تصمیم بگیرید که دستگاه بخور چه ساعاتی روشن و چه ساعاتی خاموش باشد. رطوبت نسبی مناسب اتاق نوزاد بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. رطوبت کمتر باعث ایجاد خشکی و مشکلات دیگر می‌شود و رطوبت زیاد هم از مضرات بخور سرد برای نوزادان است. پس مراقب باشید.
بخور سرد برای نوزاد خوب است یا گرم؟!
اگر کودک شما سرما نخورده یا مشکل خاصی ندارد، هر دو بخور سرد و گرم کارایی لازم را خواهد داشت. در مواقعی که نوزاد شما شرایط خاصی دارد باید نکاتی را رعایت کنید.
بخور گرم استفاده نکنید، اگر…؟
برای مثال اگر نوزاد شما به التهاب حنجره، لارنژیت و برونشیولیت مبتلاست، استفاده از بخور گرم توصیه نمی‌شود و بهتر است از بخور سرد برای نوزاد استفاده کنید. استفاده از بخور گرم در این مواقع می‌تواند منجر به برونکواسپاسم شود.
بخور گرم در چه مواقعی مفید است؟
اگر هدف از بخور، باز کردن راه‌های هوایی فوقانی مانند گرفتگی بینی است و می‌خواهید برای سینوزیت از آن استفاده کنید، بخور گرم گزینه مناسبی است. بخور گرم با ایجاد رطوبت گرم باعث باز شدن راه‌های تنفسی فوقانی مانند بینی می‌شود.
ویژگی‌های یک دستگاه بخور سرد مناسب برای نوزاد
دستگاه بخور انواع متنوعی دارد. انتخاب هر کدام وابسته به شرایط و امکاناتی است که شما نیاز دارید؛ اما برای خرید دستگاه بخور مناسب، باید چند نکته کلی را رعایت کنید. در ادامه آن‌ها را مرور می‌کنیم.
انتخاب دستگاه مناسب
هنگام خرید دستگاه بخور باید به نکاتی توجه داشته باشید. برای مثال باید فضای اتاق نوزاد را در نظر بگیرید و دستگاهی با اندازه مناسب تهیه کنید. اگر دستگاه خیلی بزرگ‌تر از مقدار لازم باشد، رطوبت محیط خیلی زیاد می‌شود و اگر دستگاه کوچک‌تر باشد، از پس اتاق نوزاد برنمی‌آید و کارایی ندارد. پس حتماً به سایز دستگاه بخور هنگام خرید دقت کنید و درباره سایز مناسب اتاق نوزادتان پرس‌وجو نمایید.
امکانات دستگاه
هنگام خرید دستگاه بخور به امکانات آن توجه داشته باشید. برخی دستگاه‌های بخور امکانات متنوعی دارند. برای مثال برخی سنسوری دارند تا به‌صورت خودکار رطوبت را تشخیص داده و در مواقع لزوم روشن می‌شوند. برخی دیگر از حالت سایلنت برخوردارند و فعالیتی بی‌صدا را به شما هدیه می‌کنند. انواعی از دستگاه بخور هم هستند که علاوه بر تولید بخور سرد برای نوزاد، وظیفه تمیز کردن هوا را هم بر عهده می‌گیرند. خوب است که هنگام خرید دستگاه بخور، امکانات آن را بررسی و با محصولات مشابه مقایسه کنید.
ایمنی بخور سرد برای نوزاد
دستگاهی که خریداری می‌کنید باید از ایمنی مناسب برخوردار باشد. در اینجا مقصود از ایمنی، هم ایمنی فنی دستگاه است و هم ایمنی کیفی آن. به‌عبارت‌دیگر، دستگاه باید ازنظر فنی و برقی وسیله‌ای مطمئن باشد که به نوزاد شما آسیبی نرساند. همین‌طور بخور تولیدشده توسط دستگاه باید از کیفیت مناسب برخوردار باشد تا مشکلی ایجاد نکند. به‌صورت کلی، بخور سرد ایمنی بالاتری نسبت به بخور گرم دارد. چراکه مکانیسم کار آن ساده‌تر است.
نگهداری آسان
دستگاه بخور نباید پیچیده باشد یا نگهداری آن سخت و طاقت‌فرسا باشد. دستگاهی را انتخاب کنید که به‌راحتی بتوانید آن را تمیز و از آن استفاده کنید. دستگاهی که فرایندهای نگهداری آن پیچیده است را فراموش کنید. چراکه هرگز حوصله استفاده از آن را نخواهید داشت. از طرف دیگر توجه کنید که دستگاه بخور سرد از بخور گرم شرایط نگهداری ساده‌تری دارد. چراکه در بخور گرم به دلیل گرمای موجود، امکان رسوب املاح افزایش می‌یابد.
مصرف انرژی و هزینه استفاده
ازآنجایی‌که قرار است دستگاه بخور سرد برای نوزاد ساعت‌های زیادی روشن بماند، بهتر است دستگاهی را انتخاب کنید که مصرف انرژی آن بهینه باشد. از خرید دستگاه بخور سرد متفرقه خودداری کنید. این دستگاه‌ها می‌توانند با مصرف برق بالا، هزینه شما را افزایش دهند. سعی کنید قبل از خرید، برچسب انرژی و استاندارد دستگاه را کنترل کنید.
صدای دستگاه بخور سرد
دستگاه بخور نباید سروصدای زیادی داشته باشد. فراموش نکنید که هدف شما آسایش بیشتر نوزاد است. اگر می‌خواهید بخور سرد برای نوزاد خود تهیه کنید، دستگاهی در اولویت است که سروصدا یا مزاحمت‌های نوری نداشته باشد.
آرامش نوزاد شما با بخور سرد برای نوزاد
تأثیر آب‌وهوای اتاق بر تنفس و خواب نوزاد یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه کنید. برای همین خرید دستگاه بخور سرد برای نوزاد می‌تواند گام مؤثری بری آرامش و راحتی او باشد. سعی کنید دستگاهی را تهیه کنید که بتوانید بهترین استفاده را از آن ببرید. نکاتی که در این مطلب ذکر شد را مرور کنید و هنگام خرید و استفاده از دستگاه به آن‌ها توجه داشته باشید. خواب و ساعات خوشی را برای نوزاد و کودک دلبند شما آرزومندیم!